Câu hỏi: Lưới thức ăn là gì, cho ví dụ
hồi đáp:
Lưới thức ăn là tập hợp nhiều chuỗi thức ăn có chung nhiều mắt xích
– Ví dụ:
Hãy cùng trường THPT Trịnh Hoài Đức tìm hiểu về lưới thức ăn
1. Chuỗi thức ăn
1. Khái niệm
Một tập hợp các sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau.
+ Mỗi loài trong chuỗi thức ăn đều là một mắt xích.
+ Liên kết này vừa là thức ăn của liên kết sau, vừa là nguồn thức ăn của liên kết trước.
– Ví dụ: Cỏ -> Châu chấu -> Ếch -> Rắn.
2. Phân loại chuỗi thức ăn
Các loại chuỗi thức ăn sau đây đều có đặc điểm chung là:
+ Liên kết sau có độ liên kết lớn hơn liên kết trước.
+ Mối sau kém hơn mối trước
chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật tự dưỡng
– Trong chuỗi thức ăn này, đầu tiên là sinh vật tự dưỡng (thực vật), sau đó là sinh vật ăn sinh vật tự dưỡng, và động vật ăn động vật.
– Ví dụ: tảo lam -> côn trùng cỏ -> cá chép -> bói cá.
chuỗi thức ăn thừa
– Chuỗi thức ăn này bắt đầu bằng sinh vật phân hủy và sau đó là động vật ăn động vật.
– Ví dụ: phương pháp khô -> giun đất -> ếch đồng -> rắn hổ mang.
3. Chuỗi thức ăn trên cạn và dưới nước
chuỗi thức ăn trên cạn
Chuỗi thức ăn thường rất ngắn.
+ Môi trường nền đất không ổn định.
Xem thêm: Những Điều Cần Biết Trước Khi Sử Dụng Hydroquinone
Các sinh vật sử dụng nhiều năng lượng cho quá trình trao đổi chất.
– Hiệu quả sinh thái thường rất thấp.
Thực vật chứa nhiều chất khó tiêu (chẳng hạn như xenlulô).
Động vật ăn thịt sử dụng rất nhiều năng lượng để săn mồi.
chuỗi thức ăn dưới nước
Chuỗi thức ăn thường rất dài.
+ Ổn định môi trường dưới nước.
Các sinh vật sử dụng ít năng lượng hơn cho quá trình trao đổi chất.
——Hiệu quả sinh thái cao.
+ Liên kết đầu tiên thường là thực vật phù du -> dễ tiêu -> hiệu quả sử dụng thức ăn cao.
Động vật thường tiêu tốn ít năng lượng hơn cho việc săn bắn.
hai.lưới thức ăn
– là tập hợp các chuỗi thức ăn có mối liên hệ chung trong một hệ sinh thái.
Loài không chỉ là một mắt xích trong chuỗi thức ăn mà còn tham gia vào việc hình thành lưới thức ăn.
– Quần xã sinh vật càng đa dạng -> lưới thức ăn càng phức tạp.
3. Mức độ dinh dưỡng
Trong một lưới thức ăn, các loài có cùng bậc dinh dưỡng sẽ tạo thành một bậc dinh dưỡng.
– Bậc dinh dưỡng thứ nhất (sinh vật tiêu dùng): thường là sinh vật tự dưỡng như tảo, thực vật xanh…
– Bậc dinh dưỡng 2 (bậc sinh vật tiêu thụ 1): gồm động vật ăn cỏ và kí sinh thực vật.
– Bậc 3 (sinh vật tiêu thụ thứ cấp): bao gồm động vật ăn sinh vật tiêu dùng chính.
– Bậc dinh dưỡng thứ 4 (sinh vật tiêu thụ cấp 3): gồm các loài động vật ăn động vật (sinh vật tiêu thụ thứ cấp),..
…
Cấp độ danh hiệu cuối cùng là cấp độ danh hiệu cao nhất.
– Sinh vật phân hủy: bao gồm vi khuẩn, nấm, xác thối khác,..
4. Tháp sinh thái
Có 3 dạng tháp sinh thái: tháp sinh khối, tháp số lượng và tháp năng lượng.
tháp kỹ thuật số
Dựa vào số lượng cá thể trên mỗi bậc dinh dưỡng.
Xem thêm: Giá Chíh Hải Phòng – Đặc Sản “Chân Dài” Khiến Thực Khách Loạn Tim
Ưu điểm: Dễ xây dựng.
+ Nhược điểm: ít giá trị do kích thước cá thể, bậc dinh dưỡng không đồng nhất -> khó so sánh.
tháp sinh khối
Được cấu tạo từ tổng khối lượng của tất cả các sinh vật trên một đơn vị diện tích/thể tích.
+ Điểm mạnh: Kim tự tháp giá trị hơn số lượng.
+ Nhược điểm: thành phần hóa học và giá trị năng lượng của sinh vật ở các bậc dinh dưỡng khác nhau, không quan tâm đến thời gian tích lũy sinh khối ở mỗi bậc dinh dưỡng.
tháp năng lượng
Dựa trên năng lượng tích lũy trên một đơn vị diện tích/thể tích.
+ Ưu điểm: Là tòa tháp hoàn chỉnh nhất.
+ Nhược điểm: Việc xây dựng tháp khá phức tạp, cần nhiều thời gian và công sức.
5. Hướng dẫn giải bài tập SGK
Câu 1: Trang 194 – SGK Sinh học 12
Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn là gì?Cho ví dụ về 2 loại chuỗi thức ăn
Nhiệm vụ:
Chuỗi thức ăn là một cách dạy các sinh vật có mối quan hệ dinh dưỡng với nhau.
– Trong một chuỗi thức ăn, mỗi loài vừa là sinh vật tiêu thụ ở mắt xích đầu tiên vừa là sinh vật bị tiêu thụ ở mắt xích tiếp theo.
Có hai loại chuỗi thức ăn:
+ Sinh vật tự dưỡng -> Động vật ăn cỏ -> Động vật ăn cỏ
Ví dụ: gạo -> chuột -> rắn
– Sinh vật phân hủy chất thải hữu cơ -> động vật ăn chất phân hủy -> động vật ăn động vật
Ví dụ:nấm -> sóc -> cáo
Lưới thức ăn gồm nhiều chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung.
Câu 2: Trang 194 – SGK Sinh học 12
Cho ví dụ về bậc dinh dưỡng trong quần xã sinh vật tự nhiên và nhân tạo.
Nhiệm vụ:
xem thêm: [Có thể bạn muốn biết] Mái nhà là gì và ngôi nhà phải có là gì? – 2 người đẹp
– Ví dụ về bậc dinh dưỡng cho quần xã tự nhiên (quần xã sinh vật dòng suối):
+ Sinh sản: Chlorella, tảo cát, não úng thủy
+ Sinh vật tiêu thụ chính: muỗi nước, tôm, cá da trơn
+ Sinh vật tiêu thụ thứ cấp: nhện nước, cá quả
Sinh vật phân hủy: vi khuẩn, giun
+ Chất hữu cơ từ bên ngoài: lá cây, cành cây, rác mục…
– Ví dụ về bậc dinh dưỡng cho quần xã sinh vật nhân tạo (quần xã sinh vật ruộng lúa):
+ Nhà sản xuất: Nhà máy gạo
+ Sinh vật tiêu thụ chính: sâu đục thân, rệp, chuột
+ Sinh vật tiêu thụ thứ cấp: giun, rắn
+ Sinh vật tiêu thụ cấp cao nhất: diều hâu
+ Sinh vật phân hủy: vi khuẩn, nấm, giun đất
Câu 3: Trang 194 – SGK Sinh học 12
Phân biệt 3 hệ sinh thái
Nhiệm vụ:
– Phân biệt được 3 dạng tháp sinh thái:
+ Tháp số lượng được xây dựng dựa trên số lượng sinh vật ở mỗi bậc danh hiệu.
+ Tháp sinh khối được xây dựng từ tổng khối lượng của tất cả các sinh vật trên một đơn vị diện tích hoặc thể tích ứng với mỗi bậc dinh dưỡng.
Kim tự tháp năng lượng được xây dựng dựa trên năng lượng được lưu trữ trên một đơn vị diện tích hoặc thể tích trên một đơn vị thời gian trên mỗi bậc dinh dưỡng.
– Mỗi loại tháp đều có ưu và nhược điểm:
+ Tháp số dễ xây dựng nhưng ít giá trị, do kích thước cá thể và vật chất sống cấu tạo nên các loài ở các bậc dinh dưỡng không đồng nhất nên so sánh thiếu chính xác.
+ Tháp sinh khối mang lại giá trị cao hơn tháp thể tích. Vì mỗi bậc dinh dưỡng được đại diện bởi một lượng vật chất sống nhất định, nên phần nào có thể so sánh các bậc dinh dưỡng với nhau. Tuy nhiên, tháp sinh khối cũng có một số nhược điểm: Thành phần hóa học và giá trị năng lượng của sinh khối dinh dưỡng khác nhau. Tháp sinh khối không tính đến yếu tố thời gian tích lũy sinh khối ở mỗi bậc dinh dưỡng.
+ Tháp điện là loại tháp hoàn chỉnh nhất. Tuy nhiên, việc xây dựng tháp năng lượng khá phức tạp. Phải mất rất nhiều công việc và thời gian.
Đăng bởi: THPT Trịnh Hoài Đức
Chuyên mục: Sinh học lớp 12 , Sinh học 12